8 tips voor een verantwoord gebruik van je houtkachel

De winter komt eraan en de avonden worden langer en kouder. Heb je een houtkachel? Dan kijk je waarschijnlijk alweer uit naar de gezellige avonden bij het vuur. Met de juiste voorbereidingen én niet te vaak natuurlijk, want laten we eerlijk zijn: een haardvuurtje heeft nadelen. Niet alleen voor het milieu, maar ook voor de gezondheid van jezelf en van je omgeving. Zo komen er bij het verbranden van hout fijnstof en andere schadelijke stoffen vrij, en verdwijnt 20 tot 40% van de warmte bij een houtkachel gewoon weer door de schoorsteen. Bij een open haard is dit zelfs 90%. Niet zo duurzaam dus.

Hoe beperk je deze nadelen zoveel mogelijk? In deze blogpost vind je 8 handige tips om zo verantwoord mogelijk van je houtkachel te genieten.

1. Schoorsteenvegen

Verantwoord stoken begint bij een goed onderhouden schoorsteen. Laat daarom één keer per jaar (voor gebruik) schoorsteenveger komen. Zo verlaag je de kans op brand en gevaarlijke situaties. Raakt je schoorsteen namelijk verstopt, dan trekt deze niet meer goed. Er kunnen dan verbrandingsgassen terugslaan in de kamer, wat een risico op koolstofmonoxidevergiftiging met zich meebrengt.

Iedereen kan zich schoorsteenveger noemen, maar opgeleide schoorsteenvegers kunnen zich wel aansluiten bij de Algemene Schoorsteenvegers Patroon Bond (ASPB). Kies je een professional van deze bond? Dan weet je (bijna) zeker dat je goed zit. ASPB-erkende schoorsteenvegers vind je op Schoorsteenveger.nl.

Fun fact! Wist je dat een jaarlijks bezoek van de schoorsteenveger in sommige landen verplicht is? In bijvoorbeeld Duitsland en België mag je je houtkachel niet gebruiken zonder jaarlijkse veegbeurt. In Nederland is het niet verplicht, maar wel belangrijk. Bij onvoldoende onderhoud ben je bij schade namelijk niet verzekerd. 

2. Gebruik de juiste houtsoort

Gebruik loofhout in plaats van naaldhout. Dit bevat namelijk minder hars en brandt schoner. Houtsoorten zoals eik en beuk branden lekker lang en geven op een fijne en stabiele manier warmte af.

Belangrijk! Stook nooit geverfd, gebeitst of geïmpregneerd hout. Het stoken van stukjes resthout lijkt voordelig, maar hierbij komen vaak schadelijke stoffen vrij – zoals dioxinen, metaalverbindingen.

3. Kies voor droog hout

Controleer ook of het hout helemaal droog is. Dit brandt namelijk efficiënter, stoot meer warmte uit en produceert minder rook en creosoot. Daarnaast stoot je met droog hout minder fijnstof uit, wat beter is voor de gezondheid en het milieu.

Droog hout maakt een hol geluid als je twee stukken tegen elkaar slaat. Nat hout klinkt een stuk doffer. Daarnaast herken je droog hout aan scheuren en loszittend schors.

4. Vermijd ‘allesbranders’

Kies voor een specifieke houtkachel in plaats van een 'allesbrander'. Allesbranders branden zowel hout als kolen, terwijl houtkachels alleen voor hout geschikt zijn. Ben je dan ook niet van plan om kolen te verbranden? Kies dan een moderne houtkachel die is uitgerust met technologieën om de verbranding te optimaliseren en de uitstoot van schadelijke stoffen te minimaliseren. Vaak zijn specifieke houtkachels bovendien gebruiksvriendelijker en heb je meer controle over verbrandingstemperaturen en -snelheid.

5. ‘Top down’ aanmaakmethode

Terwijl veel mensen de kleinste stukjes hout onderaan leggen, is dit niet de beste methode. Ken je de ‘top down’ aanmaakmethode al? Met deze methode leg je de stukken hout kruislings op elkaar, met de grootste stukken onderaan - en de kleinste stukken bovenaan. 

Deze methode heeft verschillende voordelen. Je zorgt hiermee namelijk dat je kachel en huis sneller opwarmt en er ontstaat minder rook. Wel zo fijn voor het milieu, je buren en jezelf natuurlijk.

6. Voldoende luchttoevoer

Hoe zit het met de luchttoevoer in je kachel en schoorsteen? Een goede luchttoevoer bevordert de volledige verbranding van het hout en vermindert de uitstoot van schadelijke stoffen. Ook zorgt het dat de zuurstofbalans in de ruimte intact blijft. Vuur gebruikt namelijk veel zuurstof, en die moet ergens vandaan komen.

Vooral in moderne, goed geïsoleerde huizen kan de natuurlijke luchttoevoer beperkt zijn. Let hier daarom extra op en zet – wanneer nodig – een raampje open of installeer een ventilatierooster.

7. Let op de rook

De rook die uit je schoorsteen komt kan je waardevolle informatie geven over de efficiëntie van je kachel. Kijk daarom regelmatig even omhoog. Is de rook licht van kleur? Dan betekent dit meestal dat de verbranding goed gaat. Donkergrijze rook kan betekenen dat de verbranding steeds onvollediger wordt, en dikke zwarte rook wijst vaak op een hoog roetgehalte.

Kijk daarnaast ook eens naar de kleur van het vuur! Een goed vuur heeft gele, gelijkmatige vlammen. Is het vuur oranje? Dan kan het zijn dat de verbranding niet goed is. Controleer in dit geval de luchttoevoer en zet een raampje open!

8. Laat het vuur natuurlijk doven

Wist je dat de manier waarop je je houtkachel laat uitdoven net zo belangrijk is als het aansteken? Laat het vuur altijd langzaam en op een natuurlijke manier uitdoven voordat je naar bed gaat of de deur uit stapt. Het volledig afsluiten van de luchttoevoer lijkt misschien slim (want zo gaat het vuur inderdaad uit), maar dit kan leiden tot onvolledige verbranding en extra luchtvervuiling. Beter niet doen, dus.

De oplossing? Zorg altijd voor een beetje luchtstroom. Dit houdt de verbranding veilig en efficiënt en beschermt je kachel en schoorsteen. Een kleine moeite, die een groot verschil kan maken voor zowel je kachel als gezondheid.

Goed verzekerd de winter in

De winter in met een warme én goed verzekerde woning? Bekijk dan onze Woonverzekeringen eens. Verzeker de structuur van je woning met de Opstalverzekering en sluit een Inboedelverzekering af voor al je dierbare spullen.

Extra tip! Is jouw huis al winterklaar? Lees snel verder in onze blog met handige tips om je huis voor te bereiden op de koudste maanden.