Geregistreerd partnerschap of samenlevingscontract: wat is het verschil?

Als je de liefde van je leven hebt gevonden, komen er naast rozengeur en maneschijn ook een paar praktische zaken om de hoek kijken. Hoe zetten jullie de volgende stap als een huwelijk nog een stapje te ver is? Kiezen jullie voor een geregistreerd partnerschap, of is een samenlevingscontract de beste oplossing?

In deze blog kijken we naar het geregistreerd partnerschap en het samenlevingscontract. We zetten de feiten op een rijtje en helpen je bij het maken van de juiste keuze.

Definities: geregistreerd partnerschap en samenlevingscontract

Laten we beginnen bij de definities:

Het geregistreerd partnerschap is een juridische verbintenis tussen twee personen. Vergelijkbaar met een huwelijk, maar met een paar verschillen. Zo hoef je bij geregistreerd partnerschap geen ‘ja-woord’ te geven en kan de verbintenis buiten de rechter om worden beëindigd. Zolang er geen minderjarige kinderen in het spel zijn, tenminste. Ook wordt een huwelijk overal ter wereld erkend, terwijl sommige landen het geregistreerd partnerschap niet kennen.

Een samenlevingscontract is een overeenkomst waarin partners afspraken maken over hun samenleving, maar biedt niet automatisch dezelfde rechten en plichten als een geregistreerd partnerschap of huwelijk. Het heeft als belangrijkste doel om het gezamenlijke huishouden te regelen en belangrijke afspraken duidelijk vast te leggen.

Verschil tussen een samenlevingscontract en geregistreerd partnerschap

Hoe zit het dan met het verschil tussen een geregistreerd partnerschap en een samenlevingscontract? Kort samengevat komt een geregistreerd partnerschap met meer vooraf vastgestelde regels dan een samenlevingscontract. Dit zie je bijvoorbeeld terug in de volgende verschillen:

• Automatische rechten en plichten: Bij een geregistreerd partnerschap heb je automatisch een aantal rechten en plichten, zoals onderhoudsplicht en erfrecht. Bij een samenlevingscontract moeten deze expliciet in het contract worden opgenomen, anders zijn ze niet van toepassing.
• Ouderlijk gezag: Heb je een geregistreerd partnerschap? Dan krijg je als ouders allebei ouderlijk gezag. Bij een samenlevingscontract krijgt alleen de moeder dit recht vanzelf. De vader en moeder moeten daarna de vader als ouder registreren.
• Burgerlijke stand: Ga je een geregistreerd partnerschap aan? Dan wordt dit opgenomen in de burgerlijke stand. Dit betekent bijvoorbeeld dat je wordt opgenomen in de overlijdensakte wanneer je partner komt te overlijden.

Ook het opzetten van de verschillende samenlevingsvormen werkt net even anders. Voor een geregistreerd partnerschap ga je eerst naar een ambtenaar van de burgerlijke stand en daarna eventueel naar een notaris voor de partnerschapsvoorwaarden. Een samenlevingscontract wordt opgesteld door een notaris.

Wat zijn de kosten van een samenlevingscontract?

De kosten voor het opstellen van een samenlevingscontract kunnen variëren, maar liggen gemiddeld tussen de €200 en €400. Het exacte bedrag hang af van de complexiteit van het contract en de tarieven van de notaris.

Geregistreerd partnerschap is vaak ongeveer net zo duur, al hangen de kosten af van onder meer de gekozen gemeente en – ook hier – van de tarieven van de notaris. Hoe meer je vastlegt, hoe duurder. Vier je het partnerschap met een ceremonie? Dan kun je natuurlijk op extra kosten rekenen.

De voor- en nadelen

Het kiezen tussen een geregistreerd partnerschap en een samenlevingscontract hangt volledig af van de persoonlijke omstandigheden en voorkeuren van een stel. Benieuwd naar de belangrijkste voor- en nadelen in een overzicht? Dit zijn zaken die veel partners meenemen in hun beslissing:

Geregistreerd Partnerschap

Voordelen:

• Wettelijke erkenning: Een geregistreerd partnerschap heeft een officiële wettelijke status, vergelijkbaar met die van een huwelijk. Dit betekent dat het wordt erkend door de overheid en andere officiële instanties.
• Automatisch erfrecht: In geval van overlijden van één van de partners, erft de andere partner automatisch volgens de wet, tenzij dit in een testament anders is bepaald.
• Fiscale voordelen: Partners kunnen als fiscale partners worden beschouwd voor de inkomstenbelasting, wat kan zorgen voor bepaalde belastingvoordelen.

Nadelen:

• Formele procedure: Het aangaan of beëindigen van een geregistreerd partnerschap vereist een formele procedure bij de gemeente, terwijl je voor een samenlevingscontract alleen langs de notaris hoeft.
• Alimentatieplicht: Net als bij een huwelijk kan er bij beëindiging van het partnerschap een alimentatieplicht zijn voor de ex-partner.
• Internationale erkenning: Niet alle landen erkennen een geregistreerd partnerschap, wat complicaties kan veroorzaken als je (tijdelijk) in het buitenland bent.

Samenlevingscontract

Voordelen:

• Flexibiliteit: Partners kunnen zelf bepalen welke afspraken ze maken en het contract aanpassen wanneer ze dat willen.
• Geen formele beëindiging nodig: Een samenlevingscontract kan relatief makkelijk worden beëindigd, zonder dat je hiervoor naar de gemeente of rechter hoeft.
• Geen wettelijke verplichtingen: Er zijn geen wettelijke verplichtingen zoals alimentatieplicht bij het beëindigen van het contract.

Nadelen:

• Geen wettelijke erkenning: Een samenlevingscontract heeft geen officiële wettelijke status zoals een geregistreerd partnerschap of huwelijk.
• Geen automatisch erfrecht: Tenzij dit specifiek in het contract is opgenomen of er een testament is, hebben partners geen automatisch erfrecht.
• Minder fiscale voordelen: Hoewel er bepaalde fiscale voordelen kunnen zijn, zijn deze doorgaans minder uitgebreid dan bij een geregistreerd partnerschap of huwelijk.

Meer formele erkenning en bescherming, of meer vrijheid: wat werkt beter voor jou? Denk goed na over alle voor- en nadelen en kies de optie die het beste bij jouw situatie past.

Samenwonen zonder samenlevingscontract

Is het eigenlijk wel echt nodig, zo’n contract? Kun je niet gewoon samenwonen en zelf informele afspraken maken? Uiteraard is ook dit een optie. Veel stellen kiezen voor een samenlevingscontract of geregistreerd partnerschap voor duidelijke afspraken over financiën en eigendom. Ze zoeken wettelijke bescherming én vinden het vaak fijn om hun relatie een stapje officiëler te maken.

Besluit je geen contract aan te gaan? Maak deze keuze dan bewust. Onderzoek de voor- en nadelen uitgebreid en zorg dat je over de belangrijkste zaken duidelijke (informele) afspraken hebt gemaakt.

Een huis kopen met een samenlevingscontract

Terwijl een samenlevingscontract minder rechten en plichten met zich meebrengt dan een geregistreerd partnerschap, kun je met dit contract toch samen een huis kopen. Veel stellen gebruiken hun samenlevingscontract bijvoorbeeld om financiële afspraken met betrekking tot het huis vast te leggen, zoals de verdeling van hypotheekbetalingen, eigendomsverdeling, kosten voor onderhoud en andere huisgerelateerde kosten.

Krijg je met dit contract een betere hypotheek? Dat niet. Voor de financiering van het huis voegt het contract weinig toe, maar het vastleggen van afspraken is voor veel stellen een belangrijke voorwaarde voor het nemen van deze stap. Alleen als je dit zelf prettig vindt natuurlijk, want ook zonder samenlevingscontract kun je gewoon (samen) een huis kopen.

Samenlevingscontract of geregistreerd partnerschap opstellen: waar moet je op letten?

We beschreven het eerder al kort: het opstellen van een geregistreerd partnerschap werkt net even anders als dat van een samenlevingscontract.

Samenlevingscontract

Waar moet je op letten bij het aangaan van een samenlevingscontract? De Rijksoverheid heeft een handige lijst met zaken opgesteld die je moet overwegen. Om een paar voorbeelden te noemen:

• Dagelijkse kosten: De verdeling van bijvoorbeeld boodschappen en abonnementen.
• Bankrekeningen: De toegang tot- en verdeling van inkomsten.
• Eigendommen: De verdeling van spullen als je uit elkaar gaat.
• Een verblijvingsbeding: Als één van de partners komt te overlijden, mag de ander alle spullen hebben.

Geregistreerd partnerschap

Bij een geregistreerd partnerschap staat een groot deel van de rechten en plichten vast. Toch zijn er een aantal zaken die je in gedachten moet houden bij het aangaan van het partnerschap. Bijvoorbeeld:

• Erfrecht: Overweeg een testament voor specifieke wensen.
• Fiscale gevolgen: Wees bewust van de mogelijkheden en verplichtingen.
• Einde partnerschap: Ken de procedure en gevolgen bij de beëindiging van je partnerschap.

Samenwonen en verzekeringen

Last but not least, vergeet je verzekeringen niet. Welke verzekeringen heb je nodig als je gaat samenwonen? Dit zijn voor veel stellen de belangrijkste verzekeringen:

• Inboedelverzekering: De verzekering van alle spullen in je huis.
• Opstalverzekering: De verzekering van je huis zelf (muren, ramen, daken, etc.)
• Uitvaartverzekering: De verzekering voor uitvaartkosten wanneer één van de partners komt te overlijden.
• Rechtsbijstandsverzekering: De verzekering voor juridische conflicten.
• Reisverzekering
• Autoverzekering

Controleer altijd even of je niet per ongeluk dubbel verzekerd bent. Je hebt bijvoorbeeld maar één Woonverzekering nodig als je samenwoont. Bij veel verzekeraars krijg je bovendien korting als je je samen verzekert, dus het samenwonen is een perfecte gelegenheid om je verzekeringen nog eens onder de loep te nemen.